Energie eerst, motivatie volgt

Bijna iedereen die mij kent, heeft me al minstens één keer lyrisch horen vertellen over (zuur)desembroden bakken (en eten!). Over hoe een vriendin en ik bijna jaarlijks naar een bakkerij in Parijs gaan om daar het lekkerste desembrood te kopen.

Maar wist je dat je een desembrood niet kunt bakken zonder een starter? Die starter moet je dagelijks voeden, anders blijft je deeg plat en smakeloos. 

Na maanden doorbuffelen en tegen mezelf knokken, ontdekte ik dat mijn leven eigenlijk óók plat en smakeloos was. Ik dacht nog dat ik gewoon harder moest duwen en meer discipline moest tonen. Maar discipline zonder energie bleek net zo zinloos als brood bakken op lucht.

Precies zo werkt het met je mentale energie: zonder gezonde starter komt er nauwelijks iets uit je handen, en voelt motivatie eerder als trekken aan een dood paard dan als iets dat vanzelf ontstaat.

Het moment dat ik besefte dat mijn starter leeg was, viel er een kwartje: ik had geen motivatieprobleem, ik had een energieprobleem.

Waarom motivatie niet werkt zonder energie

We zien motivatie en energie vaak als twee losse dingen: je bent óf gemotiveerd, óf moe. In werkelijkheid werkt het meer als een kettingreactie. Je starter – je mentale energie – is de voedingsbodem. Als die gezond borrelt, komt motivatie bijna vanzelf. Maar is je starter leeg, dan voelt zelfs de simpelste taak als bergbeklimmen.

Mentale energie als brandstof voor motivatie

Daarom is het voeden van je starter zo cruciaal. Het gaat niet om een magische “motivatieknop” indrukken, maar om jezelf de voorwaarden te gunnen waarop motivatie kan groeien. En dus te zorgen dat jouw mentale energiebron zo goed mogelijk op peil is.

Theorie plannen vs. praktijk volhouden

In ons hoofd klinkt het allemaal logisch: we maken planningen, zetten gezonde gewoontes op papier en visualiseren hoe we straks wél die ochtendroutines en sportmomenten volhouden. We zoeken uit hoeveel tijd we moeten slapen, reizen en hoeveel tijd we vrij kunnen besteden. En stemmen daar onze plannen op af. Dat is de theorie van het leven.

De praktijk ziet er anders uit: een grauwe, natte ochtend waarop je je bed niet uit wilt. Dat ene telefoontje op je werk waardoor je tóch langer blijft hangen en je sportles mist. Een kind dat ziek thuisblijft. Dit zijn de momenten waarop je motivatie lijkt weg te glippen.

Juist dan merk je hoe belangrijk die starter is. Want als je mentale energie gevuld is, heb je veerkracht om met zulke situaties om te gaan. Je kunt flexibeler reageren, mild zijn voor jezelf en tóch in beweging blijven. Zonder die mentale energie voelt het alsof je bij de eerste tegenslag instort.

Psychologische inzichten over energie en motivatie

Verschillende psychologische inzichten onderstrepen dit idee. In schematherapie leer je de gezonde volwassene-modus te versterken: de kant in jezelf die actief kiest voor wat je voedt, in plaats van blind doorbuffelen.

Vanuit energiemanagement weten we dat herstelmomenten geen luxe zijn, maar voorwaarden om überhaupt motivatie te kunnen voelen. En de polyvagaaltheorie laat zien dat je zenuwstelsel pas creatief, nieuwsgierig en gemotiveerd wordt wanneer het zich veilig én opgeladen voelt.

Motivatie is dus nooit losstaand. Het is een natuurlijk bijproduct van een gevoede starter: jouw mentale energie.

Hoe je brein je motivatie saboteert

Zelfs met een volle mentale energie tank kan je brein trucjes uithalen die je motivatie tegenwerken. Denk aan de planning fallacy: je onderschat hoeveel tijd en energie iets kost. Of de present bias: je kiest voor het korte-termijncomfort van op de bank blijven liggen, terwijl je weet dat je op lange termijn beter af bent met bewegen. En er is nog de ego depletion bias: het idee dat wilskracht eindeloos is, terwijl je in werkelijkheid afhankelijk bent van je energiepeil.

Wanneer je dit herkent, besef je: het ligt niet aan luiheid of gebrek aan karakter. Het is je brein dat energie wil besparen. En dat inzicht maakt het makkelijker om jezelf mild te benaderen én bewust kleine acties te kiezen die je starter opnieuw voeden.

Praktische oefening: zo voed je jouw energie-starter

Pak een pen en papier en maak twee lijstjes:

1. Schrijf drie dingen op die jouw energie voeden. Dit zijn je starter-voeders (denk aan: wandelen, muziek luisteren, een goed gesprek, goed slapen).

2. Schrijf drie dingen op die je energie vreten. Dit zijn je starter-doders (denk aan: eindeloos scrollen, overwerken, junkfood, jezelf continu bekritiseren).

Hang deze lijstjes ergens zichtbaar. Zo herinner je jezelf eraan dat motivatie geen kwestie is van harder pushen, maar van slimmer voeden.

Conclusie: eerst energie, dan motivatie

Een gezond gevoede starter maakt dat brood vanzelf rijst. Zo werkt het ook met jouw leven: neem je mentale energie serieus, dan volgt motivatie als vanzelf. 

Wil jij ontdekken hoe je je starter voedt en welke patronen jou nu juist leegtrekken? Boek dan een kennismakingsgesprek. Samen kijken we hoe jij je energie en motivatie weer in beweging krijgt – zodat er (eindelijk) weer iets moois kan rijzen.