Waarom balans niet werkt (en wat zuurdesem ons leert over harmonie)

Waarom we zo moe worden van “balans”

Iedereen lijkt het het al jaren te zoeken: balans. Werk-privébalans, balans in je emoties, balans in je agenda. Het klinkt mooi, maar vaak voelt het meer als een koord waar je wankelend overheen loopt. Eén verkeerde stap en je valt. Geen wonder dat mensen zich juist méér gespannen voelen zodra ze streven naar “balans”.

Psychologisch gezien is dit logisch. Het woord “balans” roept een beeld op van statisch evenwicht – een weegschaal of stapel stenen, waarbij alles precies goed  verdeeld zijn. Maar het leven is dynamisch. Het gaat op en neer, het beweegt mee. Als je krampachtig probeert alles gelijk te houden, raak je uitgeput.

Is dit niet geneuzel in de marge?

Misschien denk je nu: Kom op, vallen over een woord als “balans”, is dat niet geneuzel in de marge? Maar ons taalgebruik verraadt veel. Hoe nauwkeuriger we woorden kiezen, hoe vaker puzzelstukjes op hun plek vallen.

Woorden maken patronen zichtbaar. En zodra je het juiste patroon ziet, lijkt een deel van je probleem ineens minder zwaar. Het is alsof je ontdekt dat je de verkeerde trap aan het beklimmen was: je rende jezelf kapot omhoog, maar je stond gewoon in het verkeerde trappenhuis.

Zo werkt het ook met balans versus harmonie. Als je steeds naar balans streeft, houd je jezelf gevangen in een onmogelijk ideaal. Zodra je het perspectief verschuift naar harmonie, ontstaat overzicht, rust en vaak ook een gevoel van opluchting.

Harmonie in plaats van balans

Zuurdesembrood geeft ons een beter beeld: bloem en water vormen samen de basis, maar nooit in exact dezelfde verhouding. Soms vraagt het deeg om wat meer water, soms om wat extra bloem. Pas in dat spel ontstaat iets voedzaams.

Zo werkt het ook met ons leven. Werk en privé zijn geen tegenpolen die we in toom moeten houden, maar ingrediënten die samen een geheel maken. Soms heeft je werk meer aandacht nodig, soms juist je gezin, je gezondheid of je creativiteit.

In psychologische termen zou je dit “harmonisch leven” kunnen noemen. Onderzoek laat zien dat mensen die hun leven zien als een geheel van samenwerkende rollen (in plaats van concurrerende domeinen) meer voldoening ervaren en minder stress hebben.

Van koord naar dansvloer

Zie je leven dus niet als een koord waar je angstig overheen balanceert, maar als een dansvloer waar je mag meebewegen met de muziek. Soms dans je stevig en krachtig, soms zacht en verstild. Maar je hoeft niet steeds precies in het midden te staan.

Een mooie oefening om dit te verankeren komt uit de Acceptance and Commitment Therapy (ACT): vraag jezelf niet “Hoe hou ik dit in balans?” maar “Hoe kan ik meebewegen met wat er nu belangrijk is, zonder mezelf kwijt te raken?”

Reflectie-oefening

Sta deze week eens stil bij het volgende:

👉 Waar voelde jij dat “balans” je in de steek liet, en “harmonie” juist ruimte gaf?

Schrijf het op. Benoem welke ingrediënten bij jou meer aandacht vroegen (water) en welke minder (bloem). Kijk of je kunt waarderen dat dit verschuiven normaal en gezond is.

Tot slot

Harmonie is geen eindstation, maar een proces. Elk brood is anders, net als elke dag in je leven. En dat is precies de bedoeling.

👉 Wil je vaker dit soort inzichten over bijvoorbeeld innerlijke rust, werk-privébalans en persoonlijke ontwikkeling lezen, met praktische oefeningen erbij? Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief en ontdek hoe kleine verschuivingen in onder andere je taal en perspectief een groot verschil maken in je dagelijks leven.