Depressie aanpakken: Waarom kleine stappen het verschil maken

Stel je voor: je wilt het perfecte brood bakken. Je hebt bloem, water, gist, een snufje zout en misschien een vleugje honing. Klinkt simpel, toch? Maar iedereen die ooit een brood heeft proberen te bakken weet dat het niet alleen om de ingrediënten gaat. Het is een proces. De verhoudingen moeten kloppen, het kneden moet precies goed zijn, en zelfs de temperatuur van de oven kan het verschil maken tussen luchtig en steenhard. Zo werkt het ook met geluk – en met het herstellen van een depressie.

Het is geen sprint, het is een proces
Laat ik eerlijk zijn: ik weet hoe het voelt om in een depressie te zitten. Soms voel ik me prima, misschien zelfs gelukkig. Maar dan ineens – bam – alsof iemand het licht uitdoet. Mijn hoofd vol, maar toch leeg. Terugtrekken, slapen, en het gevoel dat zelfs muziek niet meer hetzelfde klinkt. En dat is precies wat veel mensen niet begrijpen: depressie is geen slechte dag. Het is een proces met ups en downs. Het betekent niet dat je faalt als je weer even onderuitgaat – het hoort erbij.

De grootste misverstanden over depressie
Er zijn zoveel hardnekkige misverstanden over depressie. Alsof je je gewoon aanstelt. Alsof je er maar even ‘overheen moet zetten’. Maar depressie is geen aanstellerij, en het is zeker geen kwestie van doorbijten. Soms voelt het alsof je niet wil leven – niet omdat je echt niet meer wilt leven, maar omdat je de pijn van het leven niet meer aankan. Die pijn is rauw, echt en niet iets dat je zomaar negeert.

Een hardnekkige mythe over depressie is dat het vooral komt door een te laag serotonineniveau in je brein. Dat klinkt logisch – serotonine staat bekend als het 'gelukshormoon' – en als je weet dat je darmen de tweede grootste plek zijn waar serotonine wordt aangemaakt, lijkt het aannemelijk dat voeding daarin een rol kan spelen. Maar hier zit een addertje onder het gras. De serotonine in je darmen beïnvloedt niet direct de serotonineniveaus in je brein. De link tussen je darmen en je hoofd werkt veel subtieler, via ingewikkelde feedback loops. Het gevaar van dit soort simplistische tips? Ze kunnen je het gevoel geven dat je lichaam 'stuk' is, terwijl dat helemaal niet zo hoeft te zijn. Er zijn genoeg mensen met gezonde serotonineniveaus die toch een depressie ervaren – simpelweg omdat depressie veel complexer is dan een biochemische rekensom.

Kleine stappen zijn groot genoeg
 Dus, wat kun je doen? Wees bloed eerlijk tegen jezelf (haal je kop uit het zand), hou ook de ongemakkelijke gesprekken met jezelf en je omgeving. Dit begint allemaal met kleine stappen, als je nu niet kunt zien hoe je leven eruit ziet over 2 jaar, begin dan met 2 maanden. Lukt dat niet, begin dan met de komende 2 weken, 2 dagen, 2 uren, 2 minuten, 2 seconden. Pak een tijdsframe wat voor je werkt en doe wat er op dat moment mogelijk is om je even beter te voelen.

De kracht van echte steun
Steun kan goud waard zijn – maar alleen als het de juiste steun is. Ik heb mensen gekend die zeiden dat ik me aanstelde, dat ik maar moest ‘doorgaan’. Of dat er constant voor mij gebagatelliseerd wordt, alsof ik een dom wicht ben, wat niet snapt dat iedereen weleens een "slechte dag" heeft. Zonder zich ook maar te beseffen welk verschil er in onze definities van een "slechte dag" zit.

Dat soort woorden en acties snijden dieper dan je denkt. Het heeft er voor mij zelfs jarenlang voor gezorgd dat ik met bijna niemand deelde hoe ik me echt voelde.

Gelukkig heb ik (ondertussen) ook mensen om me heen die écht luisteren, inclusief mijn man. Mijn man en ik hebben zelfs afgesproken dat we open en eerlijk zijn, ook wanneer dit betekent dat we dingen zeggen die we liever verzwijgen. We monitoren samen hoe het gaat en hijsen de vlag als dat nodig is. Dat maakt het lichter simpelweg omdat ik het niet meer alleen hoef te monitoren, sterker nog, ik kan soms checken of wat ik observeer correct is. En dat doet wonderen, zelfs op de zwaarste dagen.

Wat probeert je depressie je te vertellen?
Depressie is niet zomaar een kwaal. Het is een signaal van je lichaam en brein dat er iets niet klopt. Misschien is het een onverwerkt trauma. Misschien leef je naar de normen van een ander in plaats van die van jezelf. Of misschien heb je simpelweg niet geleerd om op een gezonde manier te denken. Wat het ook is, luisteren naar dat signaal is de eerste stap.

Een kleine stap, vandaag
Als je vandaag iets doet, laat het dit zijn: neem een moment van stilte. Sluit je ogen, adem in en vraag jezelf af: Wat voel ik? Wat denk ik? Wat ervaar ik? Alleen observeren, zonder oordeel. Het hoeft niet groot te zijn. Net als bij het bakken van brood: het begint met kleine, simpele handelingen. Misschien is dit het begin van een heel nieuw recept.

Wees lief voor jezelf. En onthoud: je bent niet alleen in dit proces. Het perfecte brood komt ook niet in één keer uit de oven.